Niveau B1 - Lezen - Geschiedenis - Tekst 1 - Willen van Oranje
Lees eerst de tekst.
Zoek woorden die je niet kent op in de woordenlijst rechts.
Maak dan de oefeningen.
Leest u liever van papier? Download dan hier de tekst en de oefeningen!
Wie was Willem van Oranje?
Willem van Oranje is een belangrijk persoon in de Nederlandse geschiedenis. Hij begon een opstand1 tegen de koning van Spanje. Pas na 80 jaar oorlog werd Nederland een onafhankelijk2 land.
Een Duitser wordt prins in Frankrijk en verhuist daarom naar Nederland
Willem van Oranje wordt in 1533 in Duitsland geboren. Zijn ouders zijn protestant3. De koning van Spanje, Karel de Vijfde, is katholiek. Hij is ook koning van een groot deel van Europa, bijvoorbeeld van Duitsland, Frankrijk en van ‘de lage landen’ (Nederland en België). In 1544 sterft een neef van Willem, en erft4 Willem het prinsdom Oranje in Frankrijk. Hij is dus ineens een prins.
De koning van Spanje vindt dat goed, maar dan moet Willem wel aan het hof5 in Brussel komen wonen en katholiek opgevoed worden. Daarom verhuist Willem als hij 12 jaar is naar Brussel, naar ‘de lage landen’. Later gaat hij voor de koning van Spanje werken. Hij is een soort ambtenaar6.
De beeldenstorm en het begin van de oorlog
Het is 1566. Veel mensen in Nederland zijn ontevreden. Ze zijn boos omdat ze te weinig werk, geld en eten hebben. Ze vinden dat ze teveel belasting moeten betalen aan de koning van Spanje. Ook hebben veel mensen in Nederland een ander geloof gekozen dan de koning. Zij zijn protestant. De nieuwe koning van Spanje heet Filips de Tweede. Hij is een streng katholiek. Hij noemt de protestanten ‘ketters’7 en geeft ze zware straffen. Het volk komt in opstand. Mensen gaan de katholieke kerken in. Ze slaan de beelden in de kerken stuk. Nederlanders protesteren daarmee tegen de kerk en tegen Spanje.
De koning van Spanje is woedend8 als hij dat hoort. Hij wil dat iedereen, ook in Nederland, katholiek blijft. Hij stuurt de hertog van Alva om de Nederlanders te straffen. Veel protestanten worden gedood.
Willem van Oranje is het niet eens met de koning van Spanje. Hij kiest de kant van de Nederlanders. Hij vindt de koning van Spanje te streng. Hij wil dat katholieken en protestanten respect voor elkaar hebben. Na de ‘beeldenstorm’ (het kapot maken van de beelden in kerken) vlucht Willem naar Duitsland. Willem van Oranje is tegen de regering van de hertog van Alva. Hij wil Alva weg krijgen uit Nederland. Hij koopt kanonnen9 en zoekt soldaten. Hij organiseert een leger10.
In 1568 is het eerste gevecht tussen de legers van Willem van Oranje en Spanje. Het is het begin van een oorlog tussen Nederland en Spanje. Willem van Oranje is de leider van de opstand tegen Spanje. In 1581 laat Nederland aan de wereld weten dat ze een onafhankelijk land zijn, en dat de koning van Spanje niet meer hun koning is. Dat doen ze met een document, dat het ‘Plakkaat van Verlatinghe’ heet.
De moord op Willem van Oranje
Het is 1584. Willem van Oranje woont in de stad Delft. Spanje wil Willem van Oranje laten doden. Ze beloven veel geld aan de persoon die hem wil vermoorden.
Balthasar Gerards uit Frankrijk is een streng katholiek en gelooft heilig11 in de koning, Filips de Tweede. Hij wil Willem graag vermoorden. Hij schrijft in een brief naar Willem dat hij een protestant is die voor hem wil werken. Willem gelooft hem. Op 10 juli 1584 hebben ze een afspraak in het huis van Willem. Balthasar wacht beneden op Willem van Oranje. Hij heeft een pistool. Willem van Oranje loopt de trap af. Balthasar Gerards schiet op Willem van Oranje. Willem van Oranje is dood. Hij wordt in Delft begraven12.
Het einde van de oorlog
Pas veel later, na 80 jaar oorlog, tekenen Nederland en Spanje in 1648 de vrede13.
De koning van Spanje is niet meer de baas in Nederland. Nederland is een onafhankelijk land. Een land met een eigen regering, een eigen vlag en een volkslied. Het volkslied van Nederland gaat over Willem van Oranje. Het Nederlandse volkslied heet daarom ‘Het Wilhelmus’*.
* Wil je het Wilhelmus horen? Luister en kijk dan naar dit filmpje op Youtube:
ZangExpress – Wilhelmus
Woord | Betekenis |
---|---|
1. de opstand | dat je gaat vechten tegen de machthebbers (= de mensen die de baas zijn). |
2. onafhankelijk | dat je helemaal vrij bent, dat niemand anders kan zeggen wat jij moet doen |
3. protestant | In de 16e eeuw (1500 – 1600) protesteerden mensen als Maarten Luther en Johannes Calvijn tegen de katholieke kerk. Zij maakten zich los van de katholieke kerk, en werden toen ‘protestant’ genoemd. |
4. erven | iets krijgen omdat er iemand van je familie dood is gegaan. |
5. het hof | de plaats waar de koning woont (meestal een mooi paleis) |
6. de ambtenaar | iemand die voor de regering werkt |
7. de ketter | scheldnaam voor iemand die het verkeerde geloof heeft |
8. woedend | heel erg boos |
9. het kanon | |
10. het leger | de groep militairen, de soldaten die voor een land vechten |
11. heilig geloven | met je hele hart geloven dat iets waar of goed is |
12. begraven | het lichaam van een dood persoon in een kist leggen en onder de grond stoppen. Meestal is dat buiten, op een begraafplaats, maar Willem van Oranje en zijn familie liggen in een ‘grafkelder’ onder de Nieuwe Kerk in Delft. |
13. de vrede | het einde van de oorlog, de periode dat er geen oorlog is. |